Rozprawka na maturze z języka polskiego to dla wielu uczniów największe wyzwanie. Jak sformułować tezę? Jak dobrać argumenty i konteksty? Jak napisać pracę, która zachwyci egzaminatora? Ten kompleksowy poradnik, oparty o wytyczne CKE, przeprowadzi Cię przez cały proces pisania rozprawki i pomoże zdobyć maksymalną liczbę punktów.

Krok 1: Analiza tematu – klucz do zrozumienia polecenia

Zanim napiszesz pierwsze słowo, poświęć co najmniej 5-10 minut na dokładne przeanalizowanie tematu. To absolutna podstawa. Zwróć uwagę na:

• Słowa kluczowe: Co jest sednem problemu? Czy masz się zgodzić, zaprzeczyć, a może rozważyć problem z różnych stron?
• Dołączony fragment: Jakie motywy, postawy bohaterów i problemy są w nim poruszone? Podkreśl najważniejsze cytaty.
• Wymagania formalne: Ile utworów literackich musisz przywołać? Czy wymagane są konkretne konteksty (np. historyczny, filozoficzny)?

Błędne zrozumienie tematu to najczęstsza przyczyna utraty punktów. Nie spiesz się na tym etapie!

Krok 2: Formułowanie tezy i tworzenie konspektu

Gdy już wiesz, o czym pisać, czas na postawienie tezy (lub hipotezy). Teza to Twoje stanowisko wobec problemu zawartego w temacie. Powinna być jasna, zwięzła i jednoznaczna. Przykład: "Podróż w literaturze jest nie tylko fizycznym przemieszczaniem się, ale przede wszystkim procesem wewnętrznej przemiany bohatera."

Następnie stwórz konspekt pracy. To Twój plan działania. Rozpisz w punktach:

1. Wstęp: Ogólne wprowadzenie do problemu + teza.
2. Argument 1: Odwołanie do załączonego fragmentu. Krótki opis sceny/sytuacji i wniosek potwierdzający tezę.
3. Argument 2: Odwołanie do innej, wybranej lektury obowiązkowej. Przykład z utworu + wniosek.
4. Argument 3 (opcjonalnie, ale warto): Kolejny argument z innej lektury lub tego samego utworu.
5. Konteksty: Pomyśl, jakie konteksty (biograficzny, historyczny, filozoficzny, społeczny) pasują do Twoich argumentów. Zapisz je.
6. Zakończenie: Podsumowanie argumentacji i ostateczne potwierdzenie tezy.

Dobry konspekt to szkielet Twojej pracy. Dzięki niemu unikniesz chaosu i pisania "na żywo".

Krok 3: Sztuka argumentacji i dobór kontekstów

Każdy akapit argumentacyjny powinien mieć podobną strukturę: wprowadzenie argumentu -> przywołanie przykładu z literatury -> analiza przykładu i sformułowanie wniosku cząstkowego, który łączy się z tezą.

Czym są konteksty? To dodatkowe tło, które wzbogaca Twoją analizę i pokazuje, że rozumiesz utwór w szerszej perspektywie. Przykłady kontekstów:

• Historycznoliteracki: Cechy epoki, w której powstał utwór (np. romantyzm, pozytywizm).
• Filozoficzny: Odwołanie do konkretnego nurtu filozoficznego (np. egzystencjalizm u Camusa).
• Biograficzny: Fakty z życia autora, które miały wpływ na jego twórczość.
• Społeczny: Odniesienie do realiów społecznych ukazanych w dziele.

Pamiętaj, że kontekst nie może być "doklejony" na siłę. Musi logicznie wynikać z Twojej argumentacji. Systematyczne powtarzanie lektur i motywów to najlepszy sposób na opanowanie tej umiejętności. Wykorzystaj do tego fiszki i testy dostępne na naszej platformie maturalnej.

Krok 4: Kompozycja, język i styl – wisienka na torcie

Twoja praca musi być spójna (logiczne przejścia między akapitami), poprawna językowo i stylistycznie. Unikaj potocyzmów, powtórzeń i błędów ortograficznych. Dbaj o bogate słownictwo. Zamiast pisać w kółko "bohater", używaj synonimów: "postać", "protagonista".

Na koniec zostaw sobie 5 minut na przeczytanie całej pracy i naniesienie ostatnich poprawek. To często ratuje cenne punkty! A jeśli chcesz ćwiczyć pisanie rozprawek i mieć swoje notatki zawsze przy sobie, pobierz aplikację Czas na Maturę ze sklepu Google Play lub z App Store. Powodzenia!